چرا افزایش سهام | سهام 

سهام همان سرمایه ای است که در دو شرکت سهامی عام و خاص به شکل متفاوتی تامین‏ می‎‎شود. در شرکتها سهامی عام از طریق پذیره نویسی سرمایه خود را تامین‏ می‎‎کنند و در مقابل دریافت آن، به متقاضیان اوراق قرضه داده‏ می‎‎شود که در حکم سهام آنها در شرکت‏ می‎‎باشد. در شرکتهای سهامی خاص نیز شرکا سرمایه مورد نیاز را تامین‏ می‎‎کند به میزان سرمایه هر یک در شرکت، سهام گفته‏ می‎‎شود.

پس از تامین سرمایه، ممکن است سهامداران در شرکت سهامی خاص و شرکا در شرکتهای سهامی عام به دلایل مختلفی تصمیم به افزایش آن بگیرند که غالبا این امر به منظور تامین منابع مورد نیاز برای طرح‏ها‎ی توسعه ای و پاسخگویی به نیاز خود به نقدینگی صورت‏ می‎‎گیرد. بر طبق ماده 6 اساسنامه شرکتها، سرمایه شرکت باید به سهم عادی یکهزار ریالی بانام تقسیم و افزایش سرمایه نیز به شکل انتشار سهام جدید انجام شود. این کار به شفاف سازی اطلاعات شرکت‏ها‎ و قابلیت مقایسه وضعیت آنها با یکدیگر کمک‏ می‎‎کند.

شرکتها برای افزایش سرمایه به صورت انتشار سهام جدید،‏ می‎‎توانند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی به فروش برسانند و یا مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی سهم به عنوان اضافه ارزش از سهامدار دریافت نمایدن و عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را به اندوخته انتقال دهند. همچنین‏ می‎‎توان سرمایه اضافه را بصورت نقدی میان سهامداران تقسیم نمود و در ازای آن، سهام جدید به آنها ارائه داد. 

نحوه افزایش سهام

زمانی که شرکت به منظور توسعه فعالیتهای خود به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد، با پیشنهاد هیئت مدیره و سهامداران شرکت، در جلسه مجمع عمومی فوق العاده، افزایش سرمایه را مورد بررسی و رای گیری قرار‏ می‎‎دهند تا سرمایه شرکت به میزان مورد نظر افزایش یابد. میزان سرمایه افزوده شده به معنای افزایش سهام هر یک از سهامداران‏ می‎‎باشد.

شیوه‏ ها‎ی افزایش سهام 

1- از محل صرف سهام

در این روش، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به سهامداران می‏دهد و برای این کار پرداخت وجه توسط سهامداران‏ ‎‎ضرورتی ندارد. از آنجا که شرکت سود انباشته قابل توجهی دارد،‏ می‎‎تواند از محل سود انباشته، سرمایه و سرمایه خود را افزایش دهد. نهایتا پس از افزایش سرمایه،‏ ‎‎شرکت‏ می‎‎تواند سود سهمی به سهامداران خود پرداخت کند. 

 2- از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم

 در این شیوه، شرکت‏ می‎‎تواند سهام جدید را به ازای دریافت 1000 ریال برای هر حق تقدم (به قیمت اسمی سهم) به سهامداران بفروشد. این امر زمانی صورت‏ می‎‎گیرد که شرکت یا سود انباشته کافی ندارد و یا تصمیم استفاده از سود انباشته را برای افزایش سرمایه نگرفته است. از این رو هیات مدیره شرکت با تصویب مجمع فوق العاده تصمیم‏ می‎‎گیرد که از محل سرمایه نقدی یا مطالبات سهامداران سرمایه خود را افزایش دهد. به منظور افزایش سرمایه ابتدا شرکت باید به سهامداران خود این حق را بدهد تا سرمایه خود را افزایش دهند و این حق را به صورت برگه‏ها‎یی با نام «حق تقدم» به سهامداران خود اعلام‏ می‎‎کند که به معنای همان افزایش سهم می‎باشد.

سهامدار باید پس از دریافت حق تقدم، آن را پر کرده و برای شرکت ارسال نماید. در این حالت، سهامدار باید به ازای هر سهم جدید مبلغ یک هزار ریال به حساب شرکت واریز کند. اگر سهامدار مطالباتی از شرکت داشته باشد،‏ می‎‎تواند از محل مطالبات این مبلغ را پرداخت و پس از افزایش سرمایه برآورد قیمت جدید سهام را انجام دهد.

3- از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه

در این شیوه شرکت‏ می‎‎تواند با سلب حق تقدم سهامداران، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به قیمت بازار در اختیار پذیره نویسی متقاضیان قرار دهد.

• گواهی حق تقدم خرید سهام 

سهامداران یک شرکت‏ ‎‎می‎‎توانند به اندازه سهم خود، نسبت به شرکت مالکیت داشته باشند که در خرید سهام جدید شرکت نیز در اولویت قرار‏ می‎‎گیرند که به این اولویت، حق تقدم خرید سهام گفته‏ می‎‎شود. البته تنها زمانی که یک شرکت از محل آورده نقدی سرمایه خود را افزایش‏ می‎‎دهد، به سهامداران شرکت نسبت به تعداد سهامی که دارند، حق تقدم خرید سهام، تعلق‏ می‎‎گیرد.

• اقدام سهامداران پس از اخذ حق تقدم افزایش سهام

– سهامدار باید تا مدت 60 روز، فرم استفاده از حق تقدم را در مهلت تعیین شده تکمیل و برای شرکت ارسال نماید. این اقدام به معنای تمایل سهامدار برای مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‏ می‎‎باشد. از این رو سهامدار علاوه بر تکمیل فـرم، باید به ازای هر حق تقدم، مبلغ 100 تومان (قیمت اسمی سهام) را به شرکت پرداخت نماید تا سهام جدید، به نام وی ثبت گردد.

– ممکن است برخی از سهامداران به علت نداشتن اطلاع کافی در رابطه با‏ ‎‎افزایش سرمایه شرکت، در مهلت تعیین شده اقدامات لازم را انجام ندهند. در این شرایط، شرکت پس از پایان مهلت مقرر، حق تقدم باقیمانده را با قیمت روز بازار، در بورس به فروش‏ می‎‎رساند و مابه التفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار را به سهامدارانی که از حق تقدم خود استفاده نکرده اند، پرداخت‏ می‎‎نماید.

– افرادی که گواهی حق تقدم خرید سهام خود را در بورس به فروش‏ می‎‎رسانند، سرمایه گذارانی هستند که برای فروش گواهی حق تقدم سهام خود، به یکی از شرکتهای کارگزاری بورس مراجعه و این گواهی را به قیمت روز بازار،‏ می‎‎فروشند. 

گواهی حق تقـدم خرید سهام برای سرمایه گذارانی که میخواهند تا قیمت سهم مذکور آنها در آینده افزایش یابد، جذابیت دارد چرا که با خرید این گواهی،‏ می‎‎توانند سهامدار شرکت مذکور شوند. از آنجا که گواهی حق تقدم خرید سهام نیز همانند سهام، در بورس داد و ستد میشود، بنابراین یک ورقه بهادار به شمار می‏رود. نکته قابل توجه اینکه، مزایای ناشی از حق تقدم، به سهامداران شرکت تعلق دارد و حتی در صورت عدم استفاده، کسی از مزایـای آن محروم نخواهد شد.