نقش نظام ثبت اختراع در حمایت از محیط زیست
حفاظت از محیط زیست به یکی از دغدغه های مسئولین تبدیل شده است. به طوری هر سال شاهد چندین همایش و اجلاس در سطح بین المللی هستیم. بسیاری از کشورهای جهان به منظور حفظ و حفاظت از محیط زیست همکاری های نزدیکی را با یکدیگر آغاز می کنند. زیرا هر روز صنایع در حال پیشرفت و توسعه هستند و از سوی دیگر برخی از این صنایع موجب صدمات جبران ناپذیر به محیط زیست می شود. از این رو نظام ثبت اختراع وظیفه خود دانسته است تا در زمان ثبت اختراعات، آنها را از نظر حفظ و هماهنگی با محیط زیست مورد بررسی قرار دهد. چرا که محیط زیست نیز به همان اندازه اختراعات موجب سودرسانی به زندگی بشر می شوند.
در صورتی که نظام ثبت اختراع نسبت به محیط زیست بی تفاوت باشد، به مرور زمان شاهد از بین رفتن این بخش در زندگی بشر خواهیم بود. این در حالی است که محیط زیست قابل جبران نیست. اما اختراعات بشری می توانند تغییر پیدا کنند و یا اصلاح شوند. بنابراین حمایت نظام ثبت اختراع از محیط زیست ضرورت پیدا می کند.
نحوه حمایت نظام ثبت اختراع از محیط زیست
نظام ثبت حقوقی به منظور حمایت از محیط زیست شرایط جدیدی را در نظر گرفته است. در واقع نظام ثبت اختراعات سعی کرده است تا با اصلاح قوانین ثبت اختراع، بر اساس مفهوم جدید از دکترین فایده گرایی عمل کند. به این معنا اختراعات ضمن اینکه باید به زندگی بشر سود رسان باشند، نباید بر منابع طبیعی تاثیرات منفی بر جای بگذارند. سازمان ثبت اختراع با در پیش گرفتن چند استراتژی از محیط زیست حمایت می کند:
- حمایت از اختراعات متناسب با محیط زیست و مصالح عمومی: با توجه به اینکه دسته ای از اختراعات بشر به حفظ و ارتقای محیط زیست کمک می کنند، بنابراین نظام ثبت اختراع بخشی از تمرکز خود را بر روی این قسمت قرار می دهد. در عین حال از ورود به برخی از قسمت ها نیز خودداری کرده است. برای مثال، در مورد معاینات پزشکی که در مورد موش های آزمایشگاهی و خوکچه های هندی صورت می گیرد، تا حدودی با مخالفت نظام ثبت اختراع مواجهه شده است. اما دخالت نظام ثبت اختراع در این مورد، موجب می شود تا مصالح عمومی نیز به زیر سوال برده شود. به همین دلیل نظام ثبت اختراع ضمن حمایت از محیط زیست، دخالت زیادی در این امر نمی نماید.
بیماری سرطان و آزمایش آن بر روی موشها، موجب اعتراض طرفداران محیط زیست شد و برای مخالفت با جامعه پزشکی، سعی کردند تا نظام ثبت اختراع را با خود همراه کنند. اما از آنجا که بحث مصالح عمومی در میان است، این نظام وظیفه خود را تنها نظارت اعلام کرده است و حق کنترل و دخالت ندارد.
- حمایت از اختراعات متناسب با حفظ محیط زیست: یکی دیگر از نقش نظام ثبت اختراع در حمایت از محیط زیست را می توان در قسمت صنایع بررسی کرد. در واقع این نظام تنها اختراعاتی که با صنایع ارتباط داشته باشد را ثبت می کند. بنابراین اگر اختراع صنعتی به محیط زیست مرتبط باشد، همین قانون و اصل به آن تعمیم داده می شود. به عنوان مثال در مورد گیاهان دارویی که ممکن است به دو شکل طب سنتی و یا صنعتی استفاده شوند، نظام ثبت اختراع دو موضع متفاوت می گیرد. در صورتی که گیاهان دارویی به صورت سنتی استفاده شوند، این نظام آن را در حیطه اختراع نمی داند.
در صورتی که استفاده از گیاهان دارویی برای صنعت داروسازی باشد، نظام ثبت اختراع وارد عمل می شود. اما استفاده از این گیاهان تا زمان قابل توجیه است که هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نکند. اگر بهره برداری از برخی گیاهان موجب از بین رفتن نسل آنها شود، نظام ثبت اختراع حمایت خود از این اختراعات را سلب می کند.
- تولید سلولهای گیاهی از طریق تغییرات ژنتیکی: با توجه به اینکه تولید سلول های گیاهی نیز یکی دیگر از جدیدترین اختراعات بشری می باشد، نظام ثبت اختراع به منظور حمایت از محیط زیست وارد عمل می شود. تغییر ژنتیکی سلول های گیاهی تا زمانی از سوی این نظام حمایت می شود که هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نشود.
ما سعی می کنیم با یاری در ثبت اختراعات مفید شما در حفاظت از محیط زیست نیز نقش کوچکی داشته باشیم.