ترخیص کالا | کالاهای وارداتی

ترخیص کالاهای وارداتی و یا صدور کالا از کشور مطابق با قوانین امور گمرکی و آئین نامه اجرائی آن منوط به تنظیم اظهار نامه گمرکی و تسلیم آن به گمرک صورت می گیرد. در اینجا اظهارکننده باید اسناد لازم را از قبیل سیاهه خرید، گواهی مبدا، اسناد بانکی و سایر مجوزهای مورد نیاز که مقررات و قوانین مربوطه تعیین نموده است را به همراه اظهارنامه به اداره گمرک ارائه دهد.

انواع کالاهای صادراتی و وارداتی

کالاهای صادراتی و وارداتی، مطابق با  قانون مقررات صادرات و واردات به سه گروه زیر تقسیم می شوند که عبارتند از:

1- کالاهای مجاز که صدور یا ورود آنها با رعایت ضوابط به کسب مجوز نیاز ندارد.

 2- کالای مشروط که صدور یا ورود آن ها با کسب مجوزهای مربوطه امکان‌پذیر می گردد.

3-  کالای ممنوع که صدور یا ورود آن به موجب شرع مقدس اسلام و یا به موجب قانون ممنوعیت دارد.

کالایی که برای ورود یا صدور آن اظهارنامه گمرکی به اداره گمرک ارائه شده است، به لحاظ انطباق با مندرجات اظهارنامه و اسناد و مدارک و قوانین مربوطه مورد بررسی قرار می‌گیرد. و چنانچه مغایرتی وجود نداشته باشد نسبت به صدور پروانه گمرکی و ترخیص آن اقدام می‌گردد. صدور برخی کالاها در گمرکات زیر انجام می شود:

– صدور زعفران در گمرکات مهرآباد و مشهد

– پوست و روده و سالامبور در گمرک جنوب تهران

– پسته در گمرکات کرمان، مهرآباد و غرب تهران

– صدور فرش ایرانی در گمرکات غرب تهران، مهرآباد، کرمانشاه، مشهد، کرمان و شیراز

نظام گمرکی ایران

در اداره گمرک ایران ضمن تدوین برنامه‌ای جامع به منظور اصلاح نظام سنتی خود، با همکاری  برنامه عمران سازمان ملل متحد، تشریفات گمرکی مربوط به ترخیص کالا تا حد زیادی تسهیل شده است. با اجرای سیستم الکترونیکی در بخش صادرات از تاریخ (17/10/76) و متعاقب آن در بخش واردات از تاریخ (12/6/77)، بسیاری از مراحل مربوط به تشریفات ترخیص کالا، به‌ویژه مواردی که نیاز به اخذ تصمیم و نظر کارشناسی ندارد، بشکل الکترونیکی انجام می شود و با توجه به برخورداری آن از قابلیتها و امتیازات مختلف و متعدد، از روش قدیمی تر متمایز است.  

مزایای ترخیص کالا بشکل الکترونیکی

– صدور پروانه ترخیص کالا از طریق رایانه

– اختصاص شماره ثبت به وسیله رایانه و حذف دفتر کوتاژ

– اختصاص شماره ثبت به وسیله رایانه و حذف دفتر ژورنال

– استفاده از اظهارنامه بین المللی سند واحد اداری (S.A.D)

– ارائه انواع گزارشات آماری، تجاری، اقتصادی و گمرکی در سریعترین زمان ممکن

– محاسبه وصولی‌های گمرک از طریق رایانه با دقت بالا و در کمترین زمان ممکن

– کاهش استفاده نسخه‌های اضافی اظهارنامه و گسترش کاربرد تنها یک فرم استاندارد.

– کنترل مجوزهای لازم به منظور ترخیص کالا از طریق ارائه کدهای مربوطه بواسطه رایانه

– با توجه به کدگذاری اطلاعات و استفاده از جداول کنترلی مرجع که مشتمل بر مشخصات هویتی افراد، کالاها، کشورها، است،  ورود این اطلاعات و تدوین گزارش از آنها بشکل دقیق تر و سریعتر صورت می گیرد.

 قابلیت ها و توانائیهای ترخیص کالا به شکل رایانه ای

– پرداخت حقوق و عوارض گمرکی از طریق بانکداری الکترونیکی

– تعیین ارزیاب از طریق سیستم و تقسیم اظهارنامه‌ها میان آنها

– پیش‌پرداخت در برنامه حسابداری و استفاده از حسابهای اعتباری

– تبدیل اطلاعات به کدهای EDI و ایجاد زمینه مبادله الکترونیکی

– کنترل ترانزیت کالا در مبدا و مقصد از طریق  سیستم الکترونیکی

– اظهار کالا از راه دور با استفاده از پست الکترونیکی و تجهیزات مخابراتی

– کنترل ارزش کالا با استفاده از سوابق ارزش موجود در سیستم کامپیوتری

– انتخاب مسیر ترخیص کالا براساس اطلاعات موجود در میان کانالهای سبز،‌ زرد، آبی و قرمز

– استفاده از برنامه رایانه‌ای فهرست کل بار به منظور کنترل میزان کالاهای وارد شده و تسویه آنها از انبارها

– ایجاد ارتباط سیستمی با‌ بانکها، شرکتهای بیمه، دفاتر حق‌العملکاران و موسسات حمل و نقل و ایجاد زمینه مناسب برای گسترش تجارت 

– گمرک جمهوری اسلامی ایران درصدد است تا طرح تجهیز گمرکات عمده کشور را به نظام گمرکی اطلاعات رایانه ای تبدیل نماید. همچنین این سازمان مصمم است تا برخی از مسائل و مسکلات گمرکی کشور را مرتفع سازد و زمینه لازم جهت رشد مبادلات تجاری کشور را ایجاد نماید. 

مراحل ترخیص کالا

گام اول؛ ورود اطلاعات هویتی بازرگان و کالاهای وارداتی

ابتدا بازرگان یا تاجر باید در بخش ورود اطلاعات، فرم اظهارنامه را دریافت و آن را تکمیل نماید. در این فرم تمامی اطلاعات هویتی بازرگان به همراه اطلاعاتی در رابطه با کالاهای وارداتی ذکر می گردد. پس از تکمیل اظهار نامه اولیه به قسمت ورود اطلاعات اظهارنامه ارائه می شود. 

شخصی که اقدام به واردات کالا می نماید باید در اظهارنامه، ارزش کالا و وجوهی را که خود محاسبه نموده به تفکیک در ظهر اظهارنامه مربوط به وارد کننده و با توجه به کدهای مندرج در جزوه ذکر کند. پس از ورود اطلاعات و همچنین ورود هزینه های متعلقه به کالا، کاربر اظهارنامه موجود در سیستم را از طریق رایانه خود و رایانه مرکزی کنترل و پس از اخذ تائیدیه انجام می دهد. 

گام دوم؛ پذیرش اظهارنامه 

متقاضیان باید اظهارنامه چاپی و دستی را به همراه اسناد و مجوزهای مورد نیاز برای رسیدگی به قسمت پذیرش اظهار نامه ارائه دهند. در این قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه بصورت مختصر رسیدگی می شود. مسئولیت صحت مندرجات اسناد و مدارک تسلیمی و کامل بودن آنها بر عهده صاحب کالا است. درصورت مطابقت مندرجات متن اظهارنامه با اطلاعات موجود در رایانه مرکزی و پس از فراخوانی اظهارنامه از رایانه مرکزی، سیستم نسبت به تخصیص یک شماره تحت عنوان شماره ثبت اظهارنامه (کوتاژ) صورت می گیرد. اگر اطلاعات اظهارنامه درصت تشخیص داده نشود، به منظور اصلاح یا تکمیل به صاحب کالا عودت می شود. کالا از زمان تاریخ پرداخت مبالغ تعیین شده در اظهار نامه، اظهار شده تلقی خواهد شد. متقاضی تا قبل از اختصاص شماره ثبت به اظهار نامه توسط سیستم، حق هرگونه تغییر یا اصلاح اظهار نامه را خواهد داشت. سپس تمامی اسناد ارائه شده، به اظهار نامه الصاق ولاک و مهر می گردد و در پایان به همراه با اسناد ضمیمه جهت انجام کنترلهای گمرکی به قسمت ارزیابی ارسال می شود.

گام سوم؛ کنترلهای گمرکی

در گام سوم، کالاها ارزیابی فیزیکی می شوند و سپس ارزیاب نسبت به ظهرنویسی اظهارنامه وکنترل وجوه پرداختی و سایر مقررات اقدام و پس از خاتمه این کنترلها، متن اظهارنامه را امضاء و آن را به کارشناس سرویس ارزیابی ارائه می دهد. کارشناس مزبور در صورت صحت اظهار، اظهارنامه را امضاء و به رئیس سرویس ارزیابی تسلیم می دارد.

 رئیس سرویس ارزیابی توسط شماره عطف وکد اظهار کننده که در متن اظهار نامه نوشته شده و یا از طریق شماره ثبت اظهارنامه آن را فراخوانی و با استفاده از رایانه، ان را ارزیابی و شماره آن را تعیین می نماید. 

در صورت تغییر یا اصلاح اظهارنامه، در یک نسخه چاپ و جهت امضاء و پرداخت تفاوت به متقاضی ارائه می گردد. رئیس سرویس ارزیابی اظهارنامه نهایی اصلاح شده را بصورت سیستمی ارزیابی می کند و پس از درج شماره ارزیابی در محل مربوطه آن را امضاء کرده و به واحد صندوق و صدور پروانه ارسال می نماید.

گام چهارم؛ پرداخت و ترخیص

ابتدا صندوقدار اظهارنامه مربوطه را از سیستم فراخوانی و مبلغ فیش ارائه شده را با مبلغ محاسبه شده مقایسه می نماید و در صورت تائید، رسید صندوق را بر اساس اطلاعات مندرج در خانه های اظهار نامه در رایانه تکمیل، کنترل و تائید، می کند. پس از آن فیش بانکی از اسناد جدا و نسبت به چاپ پروانه گمرکی اقدامات لازم صورت می گیرد. پروانه چاپ شده توسط مسئول صندوق مهر و امضا و شماره آن در دفتر مربوطه ثبت می شود. در پایان رسید به صاحب کالا ارائه می گردد.