اشخاص مکلف و غیر مکلف به به شماره اقتصادی کدامند؟

فعالیت های اقتصادی به صورت های متفاوتی انجام می شود که در نهایت یک هدف را دنبال می کنند. اما برای توسعه این فعالیت ها لازم است تا از صاحبان مشاغل و کسب و کار حمایت شود که این کار نه تنها به توسعه اقتصادی کمک می کند، بلکه زمینه ترغیب سرمایه داران برای سرمایه گذاری را نیز بیشتر می کند. دولت هم با هدف حمایت از فعالان اقتصادی جامعه، اقدام به صدور مجوز و پرداخت حقوق کرده است. در این صورت این قشر موظفند تا با دریافت کد اقتصادی راه اعمال نظارت دولت بر فعالیت‏ها‎ی تجاری را همواره کنند.
دریافت مجوز از سوی فعالان اقتصادی موجب می شود تا دولت در پیشگیری از وقوع جرم، سوء استفاده و یا رقابت‏ها‎ی ناسالم توانمندتر عمل کند و در عین حال موجبات رشد و توسعه اقتصادی را در کشور فراهم نماید.
براساس قانون مصوب سال 1373، شماره یا کد اقتصادی، برای تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که در زمینه تولید کالا و خدمات فعالیت دارند، تنظیم شده است. براساس این قانون، همه صاحبان مشاغل و فعالان اقتصادی موظفند تا برای دریافت این کارت اقدام کنند. کد یا شماره اقتصادی بر روی فاکتورهای خرید و فروش ثبت می گردد. این شماره می تواند به ارگان مالیاتی کشور کمک کند تا میزان سودهای کسب شده را محاسبه و میزان مالیاتی که باید از سوی فعالین پرداخت شود را تعیین کنند. از سوی دیگر اداره دارایی کشور می‎تواند از طریق شماره یا کد اقتصادی دفاتر قانونی، فاکتورها و صورتحساب‏ها‎ی صادر شده را نیز مورد بررسی قرار دهد.

تخلفات شماره اقتصادی شامل چیست؟

اگر صاحبان مشاغل و کسب و کار از ارائه کد اقتصادی سرپیچی کنند و از اجرای این قانون سرباز زنند، این کار آنها تخلف محسوب می‎شود. اگر کد اقتصادی بر روی محصولات درج نشود و یا فعالان اقتصادی این کد را برای اداره مالیات ارسال نکنند، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمانهای وابسته آن می توانند در مورد فرد خاطی تصمیمات لازم را اتخاذ کنند و حتی او را از ارائه هر گونه تسهیلات محروم نمایند. در صورتی که در صورتحساب‏ها‎ی یک شرکت، شماره اقتصادی قید و یا قوانین اداره مالیات بدرستی اجرا نشده باشد، در حیطه شماره اقتصادی تخلف محسوب می شود و فرد متخلف نیز مشمول جریمه خواهد بود.

جرائم متخلفین در شماره اقتصادی

  • کسانی که برای بار اول از دریافت کد اقتصادی امتناع می کنند و یا در رابطه با قوانین کد اقتصادی سرباز می زنند، مشمول پرداخت 2 برابر سود معاملات انجام شده خود می شوند.
  • در صورتی که یک شرکت برای بار دوم مرتکب جرم شود و از درج کد اقتصادی و یا ارسال آن به اداره مالیات خودداری نماید، محل فعالیت اقتصادی به مدت 3 ماه پلمپ می شود.
  • در صورتی که تخلف برای بار سوم انجام شود، فرد متخلف به 3 ماه تا 6 ماه حبس محکوم خواهد شد. این حکم برای تمامی مدیران حقوقی نیز قابل اجراست.

اشخاص مکلف به اخذ شماره اقتصادی

  • همه اشخاص حقوقی که در زمینه مونتاژ، امر خدماتی، محصولات، تولید و توزیع هر نوع کالا، واردات و صادرات فعالیت دارند، مشمول این قانون هستند.
  • همه اشخاص حقیقی که در زمینه مونتاژ، امر خدماتی، محصولات، تولید و توزیع هر نوع کالا، واردات و صادرات فعالیت دارند و پروانه کسب و کار خود را از مراجع ذیربط اخذ نموده اند و یا محل فعالیت تجاری مجزا دارند، فعالیت دارند، مشمول این قانون هستند.
  • همه کسانی که مشمول موضوع بندهای 1و 2و 4 ماده 2 قانون مالیات‏ها‎ی مستقیم مصوب اسفند ماه سال 1366 هستند، موظفند تا کد اقتصادی دریافت کنند.
  • شعبات، نمایندگی ها و یا ادارات تابعه اشخاص مذکور در بندهای ( الف -3 ) و (الف -1)  قانون وضع شده از سوی وزارت دارایی در تهران و یا سایر شهرستانها، می توانند از کد اقتصادی تخصیصی به وزارتخانه، نهادها، موسسات و …. متبوع مرکزی خود بهره مند شوند.

اشخاص غیر مکلف به اخذ شماره اقتصادی

از جمله اشخاصی که مشمول دریافت کد اقتصادی نیستند، می توان موارد زیر را نام برد:

  • مساجد و تکایا
  • اشخاص حقیقی که در زمینه فعالیت های هنری از قبیل طراحی، ترجمه کتاب، خطاطی، نقاشی، نویسندگی، فیلم‎سازی و فعالیتهای مرتبط، گرافیک و ویراستاری فعالیت دارند.
  •  اشخاص حقیقی که به فعالیت هایی همچون تحقیق و یا مشاوره فنی مشغول هستند که از جمله می توان به اعضای هیات علمی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و … اشاره کرد.
  • براساس مواد 4 و 23 قانون نظام صنفی، اتحادیه‏ها‎ و از جمله اتحادیه‏ها‎ی امور صنفی که بخش زیادی از فعالیت آنها اقتصادی نیست.
  • اشخاص حقیقی که در زمینه فعالیت پیمانکاری فعالیت می کنند اما شرایط مذکور در بند (الف-2) جز مسئولیت ها و وظایف آنها قرار نمی گیرد. در عین حال نباید ارزش پیمان و یا مبلغ دریافتی کل پیمان‎های این گروه در یکسال شمسی از مبلغ 5 میلیون تومان بیشتر باشد، تا مشمول دریافت کد اقتصادی نباشند.