تفاوت شرکت‎ها‎ی نسبی و تضامنی

دو شرکت تضامنی و نسبی با یکدیگر تفاوت‎ها‎یی دارند که موجب تمایز و تفکیک میان نام آنها شده است. برای بیان تفاوت میان این دو به طور جداگانه به تعریف و نحوه تاسیس و راه اندازی هر یک از این دو شرکت می‎پردازیم.

شرکت تضامنی

به شرکت‎ها‎یی که با هدف فعالیت تجاری بین دو یا چند نفر تشکیل می‎شوند. در صورتی که شرکت تضامنی دچار بدهی شود، هر یک از شرکا باید بدهی‎ها‎ی شرکت را پرداخت نمایند. سود این نوع شرکت زمانی قابل تقسیم است که تمامی دیون و بدهی‎ها‎ پرداخت شده باشد.

اصول شرکت تضامنی

• مسئولیت تضامنی هر یک از شرکا در مقابل شرکت
• غیرقابل انتقال بودن سهم هر یک از شرکا
• ذکر عبارت «تضامنی» در نام شرکت

چگونگی تاسیس و راه اندازی شرکت تضامنی

برای تاسیس شرکت تضامنی باید ابتدا شرکتنامه آن تنظیم و توسط تمامی اعضا امضا شود که در آن محدوده مشارکت، اختیارات، وظایف و حقوق هر یک از اعضا مشخص شده است. زمانی که شرکتنامه به ثبت رسید، به عنوان یک سند محکم در محاکم قضایی قابل استناد خواهد بود.

شرکت نسبی

شرکت نسبی براساس ماده 1863 قانون تجارت شکل می‎گیرد. در این نوع شرکت، دو یا چند نفر به منظور انجام فعالیت تجاری با یکدیگر قرارداد منعقد می‎نمایند که براساس آن هر یک از اعضا به نسبت سهمی که در شرکت آورده اند، دارای حق رای هستند. 

نحوه تشکیل شرکت نسبی

برای تشکیل شرکت نسبی باید ابتدا شرکتنامه تنظیم شود که در آن سهم هر یک از شرکا مشخص می‎شود. سهم شرکت می‎تواند بصورت نقدی و یا غیرنقدی باشد اما سهم نقدی باید در زمان راه اندازی شرکت تقدیم و تسلیم شود. سهم الشرکه غیرنقدی می‎تواند به صورت اتومبیل، مسکن و … باشد که در زمان تنظیم شرکتنامه ذکر می‎شود.

اداره شرکت نسبی

شرکت نسبی توسط شرکا اداره می‎شود که ممکن است مدیر آن خارج از شرکت نیز منتصب شود. تعداد مدیران شرکت نسبی بین یک یا چند نفر هستند که اختیارات و مسئولیت‎ها‎ی آنها در اساسنامه شرکت مشخص می‎شود. در صورتی که مدیران خارج از اختیارات خود، اقداماتی را انجام دهند، الزام آور نخواهد بود و اگر در نتیجه این اقدامات، خسارتی متوجه شرکت شود، مسئولیت آن بر عهده مدیر است. اگر در نتیجه اقداماتی که مدیر در محدوده اساسنامه انجام داده است، شرکت متضرر شود، مدیر هیچ مسئولتی در مقابل آن نخواهد داشت.

تشابه دو شرکت نسبی و تضامنی

• براساس ماده 185 ناظر به ماده 118 ق.ت، در هر دو شرکت نسبی و تضامنی، زمانی شرکت تشکیل می‎شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.
• بر طبق ماده 185 ناظر به ماده 119 ق.ت، در هر دو شرکت نسبی و تضامنی، منافع به نسبت سهم الشرکه بین شرکا تقسیم می‎شود، مگر آنکه شرکتنامه غیر از این ترتیب را مقرر کرده باشد.
• مطابق با ماده 185 ناظر به مواد 120 و 121 ق.ت، در شرکت نسبی شرکا باید حداقل یک نفر را از میان خود یا خارج به سمت مدیری تعیین نمایند که محدوده اختیارات آنها به مانند مدیران شرکت تضامنی است. 
• براساس ماده 185 ناظر به ماده 122 ق.ت، اگر در شرکت نسبی سهم الشرکه یک یا چند نفر از شرکا غیر نقدی باشد، باید سهم الشرکه مزبور قبلاً با رضایت تمام شرکا تقویم شود که این در مورد شرکت‎ها‎ی تضامنی نیز به همین منوال عمل می‏شود.
• براساس ماده 185 ناظر به ماده 123 ق.ت، هر دو شرکای شرکت نسبی و تضامنی نمی توانند سهم الشرکه خود را به دیگری منتقل کنند، مگر رضایت شرکا را اخذ کرده باشند.
• براساس ماده 189 ناظر به مواد 126 الی 136 ق.ت، موارد انحلال شرکت نسبی و تضامنی، تبدیل شرکت، تغییر شریک (بر اثر خروج، فوت یا محجوریت یکی از شرکا) و ادامه حیات شرکت نسبی، می‎باشد.
• هر دو شرکت نسبی و تضامنی، با هدف امور تجارتی تشکیل می‎شود و بنابراین، اگر شرکتی با مسئولیت نسبی شرکا برای امور غیر تجارتی تشکیل شده باشد، تابع قواعد حقوق مدنی خواهد بود.
• مسئولیت اعضای جدید شرکت نسبی نسبت به قروضی که قبل از ورود او برای شرکت ایجاد شده است، برقرار است.