شرکت تضامنی |شرکتهای تضامنی چگونه شرکتهایی هستند

شرکتهای تجاری را می‏توان در سه دسته تقسیم بندی نمود: 1- شرکتهایی که سرمایه عامل دخالت در تصمیم گیری‎های شرکت است مثل شرکتهای سهامی؛ 2- شرکتهایی که شخصیت شرکا تعیین کننده تصمیمات شرکت می‏باشد مثل شرکتهای تضامنی؛ 3- شرکتهایی که شخصیت شرکا و سرمایه به یک اندازه برای تصمیم گیری شرکت موثر می‏باشد. در اینجا قصد داریم به شرکت تضامنی و شرایط شکل گیری و فعالیت و تصمیم گیری‎های آن بپردازیم.

تعریف شرکت تضامنی

براساس ماده 116 قانون تجارت، به شرکتهای که با نام مخصوص و برای امور تجاری میان دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی شکل می‏گیرند، شرکت تضامنی گفته می‏شود. 

در شرکت تضامنی زمانی که دارائی‎های شرکت برای پرداخت بدهی‎ها و دیون کافی نباشد، یکی از شرکا مسئول پرداخت تمامی دیون خواهد بود. تمامی قراردادهایی که بر خلاف این امر صورت گرفته باشد، در مقابل اشخاص ثالث و طلبکاران کان لم یکن تلقی می‏شود و هیچ ارزشی نخواهد داشت. از این روز شرکا در شرکت تضامنی مسئولیت پرداخت تمامی بدهی‎های شرکت را بر عهده دارند.

مسئولیت تضامنی که بر عهده شرکای شرکت است بدین معناست که در صورت کسر سرمایه، هر یک از آنها به تنهایی در مقابل طلبکاران و اشخاص ثالث برای پرداخت تمام حقوق آنها مسئول می‏باشند. برای مثال شرکتی که بین 5 نفر با سرمایه صد هزار تومان تشکیل شود، اگر شرکت در پایان کار دچار دویست هزار تومان بدهی گردد، هر پنج نفر شریک متضامناً مسئول پرداخت 200 هزار تومان خواهند بود و طلبکاران می‏توانند به هر یک از شرکاء که می‎خواهند مراجعه کرده و طلب خود را اخذ نمایند. یکی از نکاتی که در این نوع شرکت‎ها وجود دارد اینکه در صورت تعقیب یکی از شرکاء و مطالبه تمامی حقوق خود، مانع از مطالبه از دیگری نمی‎شود. شریکی که تمامی دیون شرکت را پرداخت می‏کند، می‏تواند به یکی از شرکاء خود مراجعه و سهم زیان آنها را به تناسب سرمایه ای که در شرکت داشته اند، را وصول نماید.

چگونگی تشکیل شرکت تضامنی

تشکیل شرکت تضامنی نیازمند رعایت اصول زیر می‏باشد:

• شرکتنامه باید مطابق قانون تنظیم شده باشد.
• تمام سرمایه نقدی در زمان تشکیل باید تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تماماً تقویم شده باشد. 

شرکت‎های تضامنی غالباً احتیاج به اساسنامه ندارند اما اگر قراردادی میان شرکا بسته شده باشد که با تراضی قبلی بوده و محتاج به تعیین تکلیف باشد باید در اساسنامه قید گردد چرا که در شرکتنامه آن چه ذکر می‏شود، در آینده جزء امور اساسی شرکت محسوب می‎شود. برای مثال تعیین سرمایه و حصه هر یک از شرکا اعم از نقدی و غیر نقدی با ذکر نام شرکا، نام شرکت، موضوع فعالیت شرکت، تقسیم سود و زیان، مقررات راجع به فسخ شرکت و فوت شرکا و مدت زمان شرکت از جمله مواردی که باید در اساسنامه ذکر شود.

شرایط انتخاب نام برای شرکتهای تضامنی

با توجه به اینکه شرکت تضامنی دارای شخصیت حقوقی است، لذا باید دارای یک نام نیز باشد. یکی از شرایط انتخاب نام برای شرکت تضامنی داشتن « اسم مخصوص» است که ماده 117 قانون تجارت مقرر می‎دارد که: «در اسم شرکت تضامنی باید عبارت «شرکت تضامنی» و حداقل نام یکی از شرکا قید گردد. چنانچه نام شرکت دربرگیرنده نام تمامی شرکا نباشد، باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است، عبارتی از قبیل «و شرکا» یا «برادران» ذکر شود.

سود، زیان و سرمایه در شرکتهای تضامنی

در شرکتهای تضامنی تقسیم سود و زیان بین شرکا به این صورت است که هر یک از شرکا به نسبت سهم الشرکه که در شرکت دارند، از منافع منتفع می‎شوند و پس از انحلال شرکت نیز، از زیان هم به همان نسبت متحمل می گردند. بر اساس ماده 199 قانون تجارت، در شرکت تضامنی منافع به نسبت سهم الشرکه بین شرکاء تقسیم می‏شود. در ماده 124 همین قانون نیز آمده است که در روابط بین شرکاء مسئولیت هر یک از آنها در پرداخت قروض شرکت به نسبت سرمایه می باشد. بر طبق عدالت نیز همین اقتضاء وجود دارد که هر کس به تناسب سهم خود از سود و زیان بهره‎مند گردد و این موضوع در شرکتنامه‎ها هم بیان می شود. 

برای تقسیم سود شرکت تضامنی باید مطابق با ماده 132 قانون تجارت عمل کرد که بر اساس آن، اگر در نتیجه ضررهای وارده سهم الشرکه کم شود و تا زمانی که این کمبود جبران نشده باشد، تادیه هر نوع منفعت به شرکاء ممنوع خواهد بود. برای افزایش سرمایه شرکت که به علت ضررهای وارده، کاهش پیدا کرده، نمی توان هیچ یک از شرکاء را ملزم به پرداخت سرمایه بیشتر از آنچه که در شرکتنامه تعیین شده است، نمود. 

نحوه انتخاب هئیت مدیره در شرکتهای تضامنی

مدیران شرکت تضامنی می توانند از یک تا چند نفر باشند که از میان شرکای شرکت و یا خارج از اعضای انتخاب می شوند. برای تعیین مدیر می‎توان بر طبق شرکتنامه عمل کرد که در این صورت اگر اتفاق آراء شرکاء نباشد، نباید برای تغییر مدیران تصمیم گیری نمود مگر به موجب حکم دادگاه و با ارائه ادله مستدل. در صورتی که یکی از مدیران از سمت خود استعفا دهد، شرکت همچنان باقی است و پس از عزل او هم برقرار خواهد بود. مدیران شرکت تضامنی دارای تمامی اختیارات به جهت اداره کردن شرکت می باشند، مگر تصمیماتی که صراحتاً از ایشان سلب شده باشد.