درباره شرکتهای هلدینگ

گاهی در بحث بازار سهام و سرمایه سوالاتی مانند انتخاب نوع شرکتهای سبد سهام به منظور سود بیشتر و ریسک کمتر مطرح می شود. پاسخ به این سوال و موارد مشابه در گروه شناخت اجزای بازار سرمایه و آشنایی با تعاریف مهم مربوطه می باشد. یکی از موارد بحث برانگیز در این باره “شرکت های هلدینگ” می باشد. در این نوشتار به توضیح کاربردی در مورد شرکت هلدینگ پرداخته شده است.
شرکت هلدینگ یک شرکت مادر با مشارکت و مسئولیت محدود است که به واسطه میزان بالای سهام در شرکت های دیگر، توانایی کنترل مدیریت و خط مشی های شرکت مذکور را دارا می باشد. شرکت هلدینگ تنها به منظور کنترل شرکت زیرمجموعه (که می تواند هر نوع شرکتی از جمله شرکت با مسئولیت محدود یا مشارکتی باشد)، شکل می گیرد و اهداف تولیدی و خدماتی خاصی را دنبال نمی کند. همچنین شرکت های هلدینگ گاهی برای مالکیت املاک و مستغلات، ثبت اختراعات، امتیاز علائم تجاری، سهام و سایر دارایی ها به وجود می آیند. در این حالت به شرکت هلدینگ، شرکت اصلی و به شرکت های زیرمجموعه، شرکت فرعی یا وابسته گفته می شود. اگر تجارت یا کسب و کاری به طور کامل تحت مالکیت یک هلدینگ باشد، صد در صد تابع نامیده می شود.
باید توجه داشت که شرکت فرعی هویت حقوقی مستقل خود را دارد ولی به دلیل کنترل توسط هلدینگ، استقلال مالی خود را از دست خواهد داد. در واقع شرکت هلدینگ، از طریق خرید سهام عمده و مهم شرکت یا شرکت های زیر مجموعه خود بر آنها مدیریت اعمال می کند. میزان سهام خریداری شده حداقل باید 50 درصد از کل سهام شرکت باشد تا خریدار بتواند در نقش شرکت مادر حق تصمیم گیری و دخالت کامل در شرکت مذکور را داشته باشد
از مزایای شکل گیری شرکت های هلدینگ می توان به سلب مسئولیت اداره شرکت از سهامدارانی که منافع خود را دارا هستند اشاره کرد. نکته مهم در ثبت شرکت هلدینگ یکی انتخاب شرکت مناسب برای خرید سهام و دوم شیوه اعمال کنترل در شرکت یا شرکت های تابعه می باشد. جنرال الکتریک را می توان از اولین هلدینگ های شکل گرفته در جهان به شمار آورد.
انواع شرکت‌های مادر به دو دسته شرکت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های هلدینگ مدیریتی تقسیم می شوند.

هلدینگ سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فرعی کسب سود می‌کند و در امور مدیریتی شرکت‌های زیرمجموعه دخالتی ندارد.
هلدینگ مدیریتی علاوه بر اینکه می تواند از سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار سود ببرد، در مدیریت شرکت‌های تابعه خود نیز دخالت دارد

برخی دلایل ایجاد هلدینگ عبارتند از:

کاهش هزینه های تولید
امکان دستیابی به تسهیلات و امکانات، منابع مالی مناسب، مزیت های مالیاتی، مواد اولیه کمیاب، تکنولوژی، امکانات که موجب افزایش سهم شرکت در بازار خواهد شد.
تسریع ورود به بازارهای جدید

انگیزه دولت ها برای ایجاد شرکت های هلدینگ به مواردی مانند زیر مربوط می شود:

افزایش بازده عملیاتی و مالی
اعمال کنترل بر شرکت های دولتی
انتقال به بخش خصوصی
ادغام و یکپارچه سازی بخش های مختلف
نجات شرکت های در آستانه ورشکستگی

تفاوت هلدینگ و ادغام:

در ادغام دارایی های خالص یک یا چند شرکت از طریق شرکت دیگر به صورت مستقیم اخذ شده و استقلال حقوقی شرکت از دست می رود. در صورتی که در هلدینگ، شرکت فرعی هویت قانونی و حقوقی خود را حفظ می نماید.
شرکتهای ادغامی از نظر ساختار سازمانی نیز با هلدینگ تفاوت دارند. شرکت های ادغامی معمولا دارای ساختار بخشی می باشند.

معایب شرکت های هلدینگ:

انحلال اجباری به سادگی صورت می گیرد.
مالیات شرکت نسبتا چندین برابر می شود.

مهمترین اهرم های کنترل شرکت هلدینگ در شرکتهای فرعی عبارتند از:

کنترل با مالکیت محدود
کنترل شرکتهای فرعی توسط تعیین هیات مدیره
کنترل توسط تصویب بودجه
کنترل توسط صورتهای مالی تلفیقی

سازمان مدیریت صنعتی هر سال اقدام به رتبه بندی شرکت های برتر ایران و انتشار آن می کند و با ارائه آمار شفاف از موسسات اقتصادی کشور، کار را برای رشد کسب و کار اقتصادی کشور فراهم می نماید. این اقدام همچنین برای سرمایه گذاران، مدیران، سیاستگزاران و پژوهشگران مفید است و درک دقیق تری از مقیاس، ساختار مالی بخش های مختلف بزرگ کشور در اختیارشان قرار می دهد.

سه هلدینگ بزرگ ایران عبارتند از:

بنیاد تعاون ناجا
بنیاد تعاون سپاه
آستان قدس رضوی

این سه هلدینگ بخش مهمی از فعالیت های عمرانی، مالی و نفتی کشور را برعهده دارند و تاکنون بارها اعلام کرده اند که با بخش خصوصی رقابت ندارند.