سازمان امور مالیاتی کشور به منظور سازماندهی به امور و همچنین جلب رضایت مودیان، در قانون مالیات تغییرات و اصلاحات زیادی را به وجود آورده است که یکی از آنها، ماده 169 این قانون می باشد. در این ماده قانون برای مالیاتها الزامات و تکالیفی در نظر گرفته شده است که هدف آن شفاف سازی، تکریم و رعایت هرچه بیشتر حقوق مودیان می باشد. با اضافه شدن این ماده، تمامی دستگاه های اجرایی و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی برای ارسال فهرست معاملات در اجرای صحیح قانون، موظف به انجام تکالیف و وظایفشان هستند.
در ماده 169 صورت معاملات فصلی برای مودیان که شامل اشخاص حقیقی و حقوقی هستند، مشخص شده است که در این صورت:
1- تمامی ارگان های اجرائی باید فهرست معاملات و صورت پرداخت قراردادهای خود را تا یک ماه پس از پایان هر فصل و حسب مورد تا یک ماه از تاریخ انجام معامله به اداره مالیات تحویل دهند. این کار می تواند به صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان ارسال و یا در قالب فایل انجام شود.
2- طبق موضوع تبصره یک ماده (3) قانون برگزاری مناقصات در رابطه با خرید و فروش های تا میزان ده درصد مبلغ حد نصاب معاملات کوچک رعایت مقررات فوق الزامی نیست و تنها معاملات مذکور را باید طی یک سطر در فهرست سه ماهه خرید و به صورت تجمیعی ذکر کرد.
3- مطابق با ماده 169 یا صورت معاملات فصلی، قانون مالیاتها سازمان امور مالیاتی را مجاز کرد تا برای تمامی اشخاص حقوقی و حقیقی کارت اقتصادی صادر کند. این اشخاص نیز موظف خواهند بود تا به منظور انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی اخذ شده را بر روی آنها درج کنند.
تا زمانی که کد اقتصادی برای اشخاص مذکور صادر نشده باشد، اشخاص حقیقی می توانند با استفاده از شماره ملی و اشخاص حقوقی با استفاده از شناسه ملی به جای کد اقتصادی برای صورت معاملات فصلی اقدام کنند. در این صورت تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی باید فهرست معاملات خود را به صورت فصلی تا یک ماه پس از پایان هر فصل به اداره امور مالیاتی ارسال کنند. این کار می توانند به صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان یا در محیط رایانه ای طبق فرم موجود در دستورالعمل انجام شود.
صورت معاملات فصلی در انتهای سال مالی
زمانی که مودیان حقوقی در انتهای سال مالی و در خلال یکی از فصول قرار دارند، باید برای فصل شمسی فوق، دو فهرست معامله تنظیم و ارسال کنند. به این شکل که از ابتدای فصل شمسی تا پایان سال مالی یک فهرست و یا از ابتدای سال مالی تا پایان فصل شمسی مذکور نیز یک فهرست جداگانه تنظیم و سپس آن را به اداره امور مالیاتی ارائه دهند. در مواردی که در اطلاعات ارسالی فعالان اقتصادی، اشکال یا نقصی وجود دارد، مودیان باید به صورت زیر اقدام کنند:
- اگر ارسال اطلاعات معاملات فصلی اشخاص از طریق اینترنتی ارسال شده باشد، در قسمت اصلاحات تمامی جزئیات به انضمام رسید نهایی ارسال می شود که مودیان باید اطلاعات اصلاح شده را طی یک نامه به اداره کل امور مالیاتی مربوطه اعلام کنند. اداره کل امور مالیاتی مذکور نیز مدارک و مستندات مودیان را به دفتر اطلاعات مالیاتی ارسال می کند. اصلاح اطلاعات در این دفتر انجام و سپس به مودی اعلام می شود.
- اگر اطلاعات معاملات فصلی از طریق CD به ادارات کل امور مالیاتی ارسال شده است، برای اصلاح اطلاعات مودی باید تمامی اطلاعات اصلاحی را طی یک لوح فشرده به همراه یک نامه که بر روی آن عنوان «درخواست حذف اطلاعات قبلی» را به همراه لوح فشرده جدید برای اصلاح اطلاعات به اداره کل امور مالیاتی مربوطه تحویل دهد.