شرکت دانش بنیان چیست؟

شرکت های دانش بنیان چند سالی است که جای خود را در صنعت کشور باز کرده است. این نوع شرکت ها بیشتر به منظور توسعه فناوری و تکنولوژی صورت می گیرد. تشکیل یک شرکت با ایده نخستین گروهی از دانشمندان و محققان می تواند به توسعه بیشتر کشور کمک کند. این نوع شرکت ها بیشتر به منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی که شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری است و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه (طراحی و تولید کالا و خدمات در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده) کاربرد دارند.
در واقع یکی از سیاست های دولت استفاده هرچه بیشتر از ظرفیتها و تواناییهای موجود در دانشگاهها و موسسات پژوهشی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که با تاسیس شرکت های دانش بنیان به راحتی می توان به این اهداف جامع عمل پوشاند.

شرایط تشکیل شرکت های دانش بنیان

• اولین شرط برای تشکیل شرکت دانش بنیان، جذب سرمایه از سوی دانشگاه یا واحد پژوهشی است. به طوری که دانشگاه باید بین 1 تا 100 درصد سرمایه این نوع شرکت را تامین کند. همچنین اگر 51 تا 100 درصد سرمایه شرکت توسط اعضای هیات علمی دانشگاه یا واحدهای پژوهشی تامین شود، شرکت دانش بنیان محسوب می شود. در صورتی که دانشگاه کمتر از 50 درصد سرمایه شرکت را تامین کند و بیشتر آن توسط اعضای هیات علمی تامین شده باشد، این شرکت در ردیف شرکت های دانش بنیان دولتی نیست و باید آن را یک شرکت خصوصی به شمار آورد.

• این شرکت ها به منظور استفاده از پتانسیل های دانشگاهها و واحدهای پژوهشی و اعضای هیات علمی در جامعه تاسیس می شوند. بنابراین تمامی استراتژی شرکت های دانش بنیان استفاده از دانش اعضا و همچنین اجرای ایده های آن ها می باشد.

• یافته های پژوهشی در شرکت های دانش بنیان تجاری سازی می شود. در واقع همزمان با توسعه علم و دانش، کسب سود تجاری نیز یکی از اهداف این نوع شرکت ها می باشد. پس دانش تئوریک به عرصه عمل وارد می شود. خروجی این نوع شرکت ها کاملا محسوس و عینی است و در بازار عرضه می شود.

• این شرکت ها باید بتوانند اعضای هیات علمی دانشگاهها و واحدهای پژوهشی را برای فعالیتهای بیشتر در رفع نیازهای جامعه ترغیب کنند و همچنین در رفع نیازهای مادی اعضای شرکت موثر واقع شوند.

• کمک به دانشگاه و واحدهای پژوهشی برای کسب درآمد از دیگر دستاوردهای شرکت های دانش بنیان است.

زمینه فعالیت شرکت های دانش بنیان

شرکت های دانش بنیان در زمینه های متعددی استفاده می شوند که عبارتند از:

1. انجام تحقیقات پژوهشی و توسعه ای
2. ارائه خدمات تخصصی اعم از علمی، تحقیقاتی و فنی
3. تولید محصولات منطبق بر دانش روز
4. ارائه خدمات نظارتی بر پروژه های مشاوره ای، پژوهشی و اجرائی
5. خلق شرایط جدید برای توسعه کارآفرینی

نحوه ایجاد شرکتهای دانش بنیان

برای تشکیل شرکت دانش بنیان ابتدا باید دانشگاه یا واحد پژوهشی طرح آن را تصویب کند. در این صورت موسسان این نوع شرکت می توانند آیین نامه مالی و معاملاتی خود در هیات امناء تنظیم کرده و کار تشکیلاتی خود را آغاز کنند. شرکت دانش بنیان می تواند با پیشنهاد تعدادی از اعضاء هیئت علمی و یا تصویب دانشگاه یا واحد پژوهشی تاسیس شود. 
دانشگاهها و واحدهای پژوهشی به شکل زیر در شرکت های دانش بنیان دارای سهام می شوند:

• حداقل 5 درصد از سهام دانشگاه باید به نام واحد پژوهشی یا دانشگاه ثبت شود.
• بخشی از سهام شرکت با توافق سهامداران به واحد پژوهشی سپرده می شود. این مقدار می تواند بین 1 تا 100 درصد سهام شرکت دانش بنیان را شامل شود.
• متناسب با میزان سرمایه گذاری و خدمات، بخشی از سهام شرکت دانش بنیان به دانشگاه سپرده می شود.
• در صورتی که شرکت دانش بنیان دولتی باشد، به 50 درصد سهام به نام دانشگاه یا واحد پژوهشی است و به ارائه هیچ نوع خدماتی نیاز نخواهد بود.
• تمامی دانشگاه ها می توانند در سال اول، یک شرکت مادر تخصصی راه اندازی کنند.
• برای تشکیل شرکت دانش بنیان، دانشگاه یا واحد پژوهشی باید با شهرداریها یا با دانشگاه های منطقه همکاری کند.