نشان استاندارد

معنی نشان استاندارد در ارتباط با موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران که مسئولیت قانونی تهیه و تدوین استانداردهای ملی را بر عهده دارد مشخص می‎شود. نشان استاندارد به منظور ایجاد نظم، قاعده و قانون در تولید کالاها و محصولات تجاری صورت می‎گیرد. به این معنا که ویژگی‎ها‎ی لازم در تولید یک فراورده یا انجام خدمات تعیین و تدوین می‎شود. 

انواع نشان استاندارد

نشان استاندارد برای محصولات در دو نوع حداقلی و حداکثری دسته بندی می‎شود:

• استاندارد حداقلی: مفهوم حداقلی استاندارد برای محصولات بدین معناست که محصولات از حداقل معیارهای لازم از نظر بهداشت، کیفیت و سلامت برخوردار هستند و داشتن علامت استاندارد ایران بیانگر این امر است که برای کالاهای تولید شده حداقل این الزامات رعایت شده است.
• استاندارد حداکثری: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان استاندارد جدیدی را مطرح نموده که «ایمنی و سلامت وزارت بهداشت» یا «سیب سبز» نام گرفته و برای محصولاتی است که حداکثر ایمنی و سلامت تغذیه را رعایت کرده باشند و نه حداقل آن را. محصولاتی که دارای این علامت هستند نشان می‎دهند که از نظر وزارت بهداشت، بالاترین کیفیت‌ها را کسب نموده‎اند.

نحوه اخذ نشان استاندارد

برای اخذ نشان استاندارد باید اصول زیر رعایت شود:

• داشتن مجوز فعالیت مطابق با فرآورده ای که واحد قصد تولید آن را دارد، الزامی می‎باشد. برای مثال برای تولید یخچال نمی توان از مجوز ماشین لباسشویی استفاده کرد و باید در ابتدا برای تولید درخواستی از صنایع و یا اتحادیه صنفی مربوطه درخواست گواهی فعالیت و یا پروانه کسب مطابق با محصول تولیدی را نمود.
• دریافت راهنمای پروانه استاندارد اجباری الزامی می‎باشد. در واقع داشتن مجوز صنایع و یا جواز اتحادیه برای اخذ نشان استاندارد ضرورت دارد و بدون داشتن آن مجوز فعالیت صادر نخواهد شد. در استانهای مختلف قوانین و روش اخذ مجوز متفاوت است که متقاضیان می‎توانند به ارگان مربوطه مراجعه نمایند.
• داشتن مکانی برای فعالیت و همچنین امکانات کافی برای خط تولید و کنترل کیفیت یکی دیگر از مواردی است که برای اخذ نشان استاندارد الزامی می‎باشد. واحد تولیدی مجاز است تا یک خط کوچک مونتاژ بی‎ نهایت داشته باشد و قطعات را از بازار و یا سایر واحدهای تولیدی خریداری نماید و مالک کارخانه بودن و یا تمامی محصول را بصورت کامل تولید نمودن الزامی ندارد.
•  درخواست کتبی مبنی بر تقاضای دریافت پروانه استاندارد از اداره کل استاندارد استاند مربوطه جهت اخذ مجوز تولید آزمایشی و نمونه برداری از خط تولید  الزامی است. در این شرایط، تولید آزمایشی بسته به نوع محصول در تعداد محدودی به واحد اجازه تولید داده می‎شود و واحد تولیدی به هیچ عنوان حق عرضه کالای تولید شده بیشتر از آنچه که به او اجازه داده شده را ندارند.
• متقاضیان اخذ نشان استاندارد باید با مراجعه به استاندارد و اطلاع از شماره کتاب استاندارد ملی مربوطه آن را تهیه و رعایت کنند. مجموعه قوانین مندرج در کتاب استاندارد الزامی است و معیار دریافت تاییدیه از آزمونهای استاندارد با بندهای استاندارد ملی مطابقت کامل دارد و در صورت عدم تطابق، نتیجه آزمون مردود می‎شود.
• استخدام کارشناس کنترل کیفیت با حداقل تحصیلات کارشناسی در رشته اعلامی توسط برای واحد تولیدی لازم است که موسسه استاندارد باید اقدامات لازم را انجام و درخواست خود را بشکل کتبی به اداره کل استاندارد استان مربوطه ارائه دهد. پس از تایید صلاحیت نامبرده و طی دوره تخصصی آزمونها و قبولی، صدور تایید صلاحیت برای واحد مذکور انجام می‎شود.
• یکی دیگر از نکاتی که برای اخذ نشان استاندارد باید به آن توجه شود، دارای بودن علامت تجاری ثبت شده در اداره کل ثبت علائم کشور است و تولید کننده باید تصدیق مالکیت علامت تجاری را به اداره استاندارد تحویل دهد.
• واحد تولیدی موظف است تا مطابق با نوع محصول و آزمونهای مربوطه در محل تولید آزمایشگاه مجهز به تسترها و دستگاههای آزمون تخصصی آن محصول را تهیه کند و مکانی را نیز جهت تاسیس آزمایشگاه کنترل کیفیت برقرار نماید تا در حین اخذ نشان استاندارد و پس از دریافت، مسئول کنترل کیفیت در آن کیفیت کالا را کنترل کند. کامل بودن و کالیبره بودن تجهیزات باید توسط اداره استاندار تایید شود.
• تنظیم نظامنامه کنترل کیفیت از مجموعه اصول و نکاتی است که برای تولید فراورده‎ها‎ در محل تولید به منظور ایجاد قوانین درون سازمانی برای کنترل مستمر کیفیت و افزایش راندمان و رسیدن به کیفیت پایدار، ضرورت دارد.

پس از اخذ نشان استاندارد، واحدهای تولیدی مورد بازرسی قرار می‎گیرند و در صورت عدم تطابق محصولات با استاندارد تعیین شده، پروانه استاندارد صادره باطل می‎گردد. مدت اعتبار نشان استاندارد، یک سال است که واحد تولیدی باید هر سال نسبت به تمدید پروانه و واریز وجه اعتبار اقدامات لازم را انجام دهد.