چکیده ای از طرح های صنعتی

ماده 20-از نظراین قانون ، هر گونه ترکیب خطوط یارنگهای و هر گونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگها و یا بدون آن ، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فراورده صنعتی یا محصول از صنایع دستی را تغییر دهد ، طرح صنعتی است . در این طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی باشد.

ماده 21- طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد . طرح صنعتی زمانی جدید است که از طریق انتشار به طور محسوس وی یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قبل ای تاریخ تسلیم اظهارنامه یا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهار نامه برای ثبت در هیچ نقطه ای از جهان برای عموم افشاء نشده باشد . مفاد قسمت اخیر بند (ه) و بند (و) ماده 4 این قانون در خصوص طرح های صنعتی نیز قابل اعمال است.

ماده 22- اظهار نامه ثبت طرح صنعتی که به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می شود ، همراه نقشه عکس و سایر مشخصات گرافیکی کالا که تشکیل دهنده طرح صنعتی هستند و ذکر نوع فرآورده هایی که طرح صنعتی برای آن ها استفاده می شود خواهد بود . اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد ، اداره مالکیت صنعتی می تواند نمونه واقعی یا ماکتی از آن را نیز به همراه اظهار نامه درخواست نماید . اظهار نامه مشمول هزینه مقرر برای تسلیم آن خواهد بود.

اظهار نامه باید در بر دارنده مشخصات طرح باشد و در موارد ی که متقاضی همان طرح نیست ، اظهار نامه باید به همراه مدارکی باشد که ذی حق بودن متقاضی را برای ثبت طرح صنعتی ثابت نماید.

ماده 23- مفاد مواد 5و9 و بند (ج) مواد 11و15 این قانون در خصوص طرح های صنعتی نیز قابل اعمال است.

ماده 24- دو یا چند طح صنعتی را می توان دریک اظهارنامه قید و تسلیم نمود ، مشروط بر آن که مربوط به یک طبقه بندی بین المللی و یا مربوط به یک مجموعه یا ترکیبی از اجزاء باشد.

ماده 25- ممکن است ضمن اظهار نامه درخواست شود که انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی از تاریخ تسلیم اظهار نامه حداکثر تا دوازده ماه و یا اگز ادعای حق تقدم شده است از تاریخ حق تقدم به تاخیر افتد.

ماده 26- متقاضی می تواند تا زمانی که اظهار نامه در جریان بررسی است آن را مسترد نماید.

ماده 27- بررسی ثبت و انتشار آگهی طرح صنعتی به ترتیب زیر خواهد بود :

الف- تاریخ اظهار نامه همان تاریخ تسلیم آن به اداره مالکیت صنعتی است ، مشروط بر این که در زمان تسلیم اظهارنامه حاوز کلهی اطلاعاتی باشد که شناسایی متقاضی و همچنین نمایش گرافیکی کالا متضمن طرح صنعتی را میسر سازد.

ب-اداره مالکیت پس از وصول اظهارنامه ، آنرا از نظر مطابقت با مفاد ماده 22 و نیز این که طرح مذکور طبق مقررات مندرح در ماده 20 و بند (و) ماده 4 و مقررات مربوط می باشد بررسی می کند.

ج- در صورتی که اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد شرایط موضوع بند (ب) این ماده رعایت شده است طرح صنعتی را ثبت و آگهی مربوط را منتشر و گواهی ثبت آن را به نام متقاضی صادر می نماید و در غیر این صورت اظهارنامه را مردود اعلام می کند.

د- هر گاه درخواستی طبق ماده 25 ارائه شده باشد ، پس از ثبت طرح صنعتی نمونه طرح و مفاد اظهار نامه منتشر نمی شود . در این صورت اداره مالکیت صنعتی یک آگهی حاوی تاخیر انتشار طرح صنعتی مذکور و اطلاعات مربوط به هویت مالک طرح ثبت شده و تاریخ تسلیم اظهار نامه و مدت تاخیر مورد درخواست و سایر امور ضروری را منتشر می کند . پس از انقضای مدت تاخیر درخواست شده اداره مالکیت صنعتی آگهی طرح صنعتی ثبت شده را منتشر خواهد کرد . رسیدگی به دعوی راجع به یک طرح صنعتی ثبت شده در مدت تاخیر انتشار آگهی مشروط به آن است که اطلاعات مندرج در دفاتر ثبت و اطلاعات مربوط به پرونده اظهار نامه به شخصی که علیه اودعوی اقامی می شود به طور کتبی ابلاغ شده باشد.

ماده 28- حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی مدت اعتبار و تمدید آن به شرح زیر است :

الف- بهره برداری از هر طرح صنعتی که در ایران ثبت شده باشد ، توسط اشخاص ، مشروط به موافقت مالک آن است.

ب- بهره برداری از یک طرح صنعتی ثبت شده عبارت است از : ساخت ، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی.

ج- مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند علیه شخصی که بدون موافقت او افعال مذکور در بند (ب) این ماده را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتا موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد، در دادگاه اقامه دعوی نماید.

د-مدت اعتبار طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تسلیم اظهار نامه ثبت آن خواهد بود. این مدت را می توان برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه مربوط تمدید نمود . پس از انقضای هر دوره که از پایان دوره شروع می شود یک مهلت شش ماهه برا ی پرداخت هزینه تمدید گردیده و همچنین جریمه تاخیر در نظر گرفته خواهدشد.

ماده 29-هر ذینفع می تواند از دادگاه ابطال ثبت طرح صنعتی را درخواست نماید. در این صورت باید ثابت کند که یکی از شرایط مندرج در موارد 20و21 رعایت نشده است . و یا کسی که طرح صنعتی به نام وی ثبت شده پدید آورنده آن طرح یا

قائم مقام قانونی او نیست . مفاد قسمت اخیر ماده 18 در این خصوص نیز اعمال می شود

مدارک لازم جهت تقاضای ثبت طرح صنعتی

1-   تکمیل دونسخه اظهارنامه طرح صنعتی؛

2-  مدارک مثبت هویت متقاضی؛

الف) اشخاص حقیقی: کپی شناسنامه و کپی کارت ملی

ب) اشخاص حقوقی: آخرین روزنامه رسمی دلیل مدیریت کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضاء

3- مدارک نماینده قانونی: درصورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی (وکیل، دارنده یا دارندگان حق امضا برای اشخاص حقوقی و …) به عمل آید مدارک آن ضمیمه گردد.

4-  مدارک مثبت هویت طراح: ارائه کپی شناسنامه و کارت ملی طراح

5- اگر طرح صنعتی دو بعدی باشد، پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده؛

6-  اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده از تمامی جوانب طرح موردتقاضا؛

7-   در طرح صنعتی سه بعدی، مرجع ثبت می‌تواند ماکتی از آن را به همراه اظهارنامه درخواست نماید. اندازه ماکتی که متقاضی از مدل طرح خود ارائه می‌دهد، باید حداکثر 20×20×20 سانتی متر و وزن آن حداکثر 2 کیلوگرم و از ماده‌ای بادوام و غیرفاسد شدنی باشد.

8- درصورتیکه متقاضی بخواهد طرح مورد درخواست وی منتشر نگردد، همراه مدارک درخواست کتبی مبنی بر تاخیر انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی با تعیین مدت تاخیر (حداکثر یک سال).

9- چنانچه طراح مالک نباشد و همچنین نخواهد نام وی در مدارک و آگهی طرح صنعتی قید شود باید درخواست کتبی مبنی بر عدم ذکر نام خود را ضمیمه نماید.

10-          رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی:

الف) هزینه اظهارنامه اشخاص حقیقی مبلغ 50.000ریال برای اشخاص حقوقی 150.000ریال به حساب سیبا شماره 2171329015001 بانک ملی بنام تمرکز وجوه درآمد خدمات ثبتی اداره کل مالکیت صنعتی (قابل پرداخت در کلیه شعب بانک ملی سراسر کشور)را ضمیمه نماید.«جدول پیوست3»

ب) معادل ارزی کلیه هزینه ها و تعرفه ای ثبتی علامت بر مبنای فرانک سوئیس می بایست به شماره حساب ارزی 740001 نزد بانک ملی- شعبه عباس آبادغربی(803) به نام خدمات ثبتی اداره کل مالکیت صنعتی واریزگردد.

11-     استفاده از حق تقدم :درصورتی که متقاضی یا متقاضیان ثبت بخواهند به استناد تقاضای ثبت یا ثبت خارج ازکشور از مزایای حق تقدم (حداکثر6ماه) استفاده نمایند می بایست مدارک مربوط به حق تقدم را همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15روز از آن تاریخ تسلیم کنند.

 توجه1- طرح چاپ شده اشکال و تصاویر گرافیکی یا ترسیم شده، موضوع بندهای 4 و5 فوق، باید حداکثر در ابعاد 20×20 سانتی متر باشد و در آن رنگی بودن یا نبودن اشکال و تصاویر تصریح گردد.

توجه2- در صورت نیاز به ارائه ماکتی از مدل طرح، مرجع ثبت می‌تواند ماکت مزبور را ممهور به مهر و تاریخ نموده به متقاضی اعاده نماید. (تشخیص ارائه ماکت با مرجع ثبت می باشد.)

چکیده ای از ثبت اختراع

ماده ٢6 قانون ثبت علایم و اختراعات مصوب تیرماه ١٣١٠ به جای تعریف اختراع به احصای موارد در مقام تعریف برآمده و مقرر می دارد: هر قسم اکتشاف یا اختراع جدید در شعب مختلفه صنعتی یا فلاحتی به کاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد که بر طبق شرایط و در مدت مقرر در این قانون از اکتشاف یا اختراع خود استفاده نماید مشروط بر اینکه اکتشاف یا اختراع مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت تهران به ثبت رسیده باشد نوشته ای که در این مورد اداره ثبت تهران می دهد ورقه اختراع نامیده می شود. اختراع حاصل خلاقیت ذهنی بشر است یا می توان گفت اختراع راه حل جدید برای مشکلات فنی جامع به شمار می آید . ماده٢7 قانو مارالذکر مقرر می دارد: هر کس مدعی یکی از امور ذیل باشد می تواند تقاضای ثبت نماید :

1. ابداع هر محصول صنعتی جدید
2. کشف هر وسیله جدید یا اعمال وسایل موجوده به طریق جدید برای تحصیل یک نتیجه یا محصول صنعتی یا فلاحتی

ابداع در ترمینولوژی حقوق دکتر جعفری لنگرودی چنین تعریف شده است :

در لغت به معنی اختراع و ایجاد چیز تازه است بنابراین وقتی کسی هر گونه محصولی با استفاده از فکر خود در امر صنعت

(استفاده از صنعت بلحاظ عام بودن و گسترده بودن کلمه می باشد و اطلاق آن به کلیه محصولات بوجود آمده بدون وجود سابقه جایز میباشد.) بوجود آورد یک پدیده جدید بوجود آورده که دارای صفت تازگی ونو بودن است فلذا استحقاق آن را دارد که تقاضای ثبت و حمایت نماید و هم چنین است کسی که یک وسیله جدید را کشف می نماید در ترمینولوژی حقوق کلمه کشف چنین تعریف شده: در لغت به معنی نمودار ساختن و پرده برداشتن از چیزی که در پنهانی و خفا بوده است یا وسایلی که قبلا موجود بوده به طریقه جدیدی مورد بهره برداری جهت دستیابی به نتیجه جدید قرار می گیرد.

بنابراین قانونگذار قصد ایجاد محدودیت برای ایجاد نتیجه جدید از محصولات قدیم نداشته و به همین جهت مشوق آحاد مردم می باشد که با اتکا به فکر و اندیشه خدادادی خود به تفکر و تعقل در زمینه های گوناگون برای دستیابی و رسیدن به نتایج جدید بپردازند متفکران و اندیشمندان می توانند با مختصر تغییراتی در وسایل موجود و یا قدیمی نتیجه جدیدی بدست آورند در این صورت علاوه بر ان که حقوق مخترعین وسایل موجود حفظ می شود حمایت از نوآوری نیز خواهد شد.

ارائه تعریف جامع و مانع از اختراع کاری بس دشوار است لیکن می توان بطور اختصار بیان نمود که از قوه به فعل درآمدن یک فکر یا اعمال یک فکر جدید در روی وسایل موجود یا ایجاد تغییر و تبدیل در روی وسایل موجود برای دستیابی به نتیجه جدید اختراع محسوب مخترع اجازه آن را دارد که از قانونگذار با تقاضای ثبت اختراع خود درخواست حمایت نماید و وفق ماده ٢٩ قانون ثبت علائم و اختراعات کسی که بدوا تقاضای ثبت اختراع بنام خود می نماید مخترع شناخته شده و پس از ثبت اختراعش مورد حمایت قانونگذار قرار می گیرد.

اختراعات قابل ثبت :

کلیه مواردی که در زمینه علوم و صنعت وکشاورزی در جهت بهبود وارتقای وضعیت زندگی آحاد جامعه بوده و جنبه تازگی دارد بعنوان اختراع قابل ثبت می باشد در مقابل آن بنا به دستور ماده ٢٨ قانون ثبت علائم و اختراعات برای نقشه های مالی تقاضای ثبت پذیرفته نمی باشد و همچنین قانونگذار جهت صیانت از حقوق مردم و خارج ساختن سلطه شخص یا اشخاص خاص بر امور دارویی و بهداشتی ممنوعیتی برای ثبت فورمولها و ترتیبات دوایی مقرر داشته وبرای دفاع از ارزشهای اجتماعی هر گونه اختراع یا هرگونه اختراع تکمیلی که مخل انتظامات عمومی یا منافی عفت و اخلاق حسنه اجتماع یا مخالف حفظ الصحه عمومی باشد و یا تضادی با مقررات شرع مقدس داشته باشد قابل ثبت ندانسته است. بعنوان مثال اگر شخصی وسیله ای اختراع نموده که با استفاده از آن در سرقت از منازل مردم تسریع وتسهیل شود قاعده چنین اختراعی که مخالف نظم عمومی جامعه می باشد قابلیت ثبت نخواهد داشت.

مدت اعتبار اختراع ثبت شده :

کسی که مطابق قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعت مصوب تیرماه ١٣١٠ اختراع خود را در اداره مالکیت صنعتی به ثبت رسانده و ورقه اختراع دریافت نماید وفق ماده ٣٣ قانون مذکور بنا به تقاضای مخترع به مدت ١٠ یا ١5 یا نهایتا ٢٠ سال مورد حمایت قانونی قرار خواهد گرفت در مدت فوق الذکر مخترع با رعایت مواد قانونی مجاز به هر گونه استفاده قانونی خواهد بود. بعداز انقضای مدت حمایت قانونی حتی به درخواست مخترع این مدت قابل تمدید نخواهد بود و منافع اختراع دیگر متعلق به شخص خاصی نیست بلکه متعلق به عموم مردم جامعه خواهد بود و هرکس می تواند بطور مجانی بدون پرداخت وجهی به مخترع از دانش فنی آن اختراع استفاده نماید.

روشهای ثبت اختراع در ایران و جهان :

• روش اعلامی
• روش تحقیقی

روش اعلامی : ثبت اختراع بنحو روش اعلامی بر اساس ادعای مخترع صورت می گیرد در این روش ادعای مخترع مقرون به صحت تلقی شده و به شرط عدم سابقه ثبت ادعای مخترع به ثبت می رسد ماده ٣6 قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات مقرر می دارد که : ورقه ( سند) اختراع به هیچ وجه برای قابل استفاده بودن و یا جدید بودن و یا حقیقی بودن اختراع سندیت ندارد و همچنین ورقه اختراع مزبور به هیچ وجه دلالت بر این نمیکند که تقاضا کننده یا موکل او مخترع واقعی می باشد و یا شرح اختراع یا نقشه های آن صحیح است و اشخاص ذینفع می توانند نسبت به موارد مزبور در محکمه ابتدایی تهران اقامه دعوی کرده و خلاف آنرا ثابت نمایند.

باعنایت به ماده فوق الذکر روش ثبت اختراع در ایران روش اعلامی می باشد مخترع موظف است که مدارک اختراع ادعایی خود را به اداره مالیکت صنعتی ارائه نماید و اداره مالیکت صنعتی با بررسی ادعای مخترع در سوابق ثبتی خود یشرط اینکه اختراع مذکور قبلا بنام دیگری به ثبت نرسیده باشد اقدام به ثبت اختراع خواهد نمود و سند اختراع (ورقه) به نام مخترع را صادر خواهد کرد در این حالت اداره مالکیت صنعتی که مسئولیت صدور ورقه (سند) اختراع را بعهده دارد مسئول صحت وسقم اختراع مخترع نمی باشد بلکه مخترع شخصا پاسخگو خواهد بود و اگر شخص یا اشخاصی ادعایی نسبت به اختراع ثبت شده دارند باید درمحاکم ذیصلاح قضایی مستقر در تهران با خوانده قرار دادن مخترع اقامه دعوی نمایند و نتیجه رسیدگی و صدور حکم قطعی بیانگر واقعیت امر خواهد بود.

همچنین وفق ماده ٣7 قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات در صورتی که :

1. اختراع اختراع جدید نباشد.
2. وقتی که ورقه ( سند) اختراع جهت امور نقشه های مالی و اختراعات مخل انتظامات عمومی و فرمولها و ترتیبات دوایی صادر شده باشد.
3. وقتی که اختراع بطریقه علمی صرف بوده و قابلیت استفاده عملی صنعتی یا فلاحتی (کشاورزی ) نداشته باشد.
4. وقتی که پنج سال از صدور ورقه (سند) اختراع گذشته و بموقع استفاده عملی گذاشته نشده باشد هر ذینفعی می تواند به مراجع قضایی ذیصلاح در تهران رجوع و تقاضای صدور حکم دال بر بطلان ورقه اختراع صادر شده از اداره مالکیت صنعتی بنماید با توجه به مراتب مذکور روش ثبت اختراع در ایران بنحو اعلامی بوده و هر گونه ادعایی در محاکم قضایی مطرح و مورد رسیدگی قضایی قرار خواهد گرفت.

روش تحقیقی: بعضی از کشورها با بهره جستن از وسایل و امکانات و آزمایشگاه های مختلف در زمینه های متفاوت نسبت به بررسی ماهوی اختراع مخترع اقدام می نمایند و آزمایشات مدت مدیدی بطول می انجامد تا ادعای مخترع در خصوص اختراعش مورد بررسی قرار گرفته و صحت یا سقم ادعایش مشخص شود.

در این نظام سعی می شود که اختراع قبل از ثبت بطور محرمانه نگهداری و حق تقدمی برای ثبت جهت متقاضی منظور شود و اگر ادعای مخترع مقرون به صحت نتشخیص داده شد نسبت به ثبت از تاریخ تقاضا و چنانچه ادعای مخترع صحت نداشته باشد نسبت به رد اختراع اقدام می گردد. در برخی از کشورها از هر دو روش استفاده می گردد مثلا در سوئیس در مورد اختراعاتی که در زمینه ساعت و دارو انجام می گیرد روش تحقیقی ودر سایر زمینه ها با استفاده از روش اعلامی نسبت به ثبت اقدام می شود. بهره جویی از روش اعلامی و تحقیقی هر کدام مزایا و معایبی دارد که ذکر آن در حوصله این مقال نمی گنجد قدر مسلم قانونگذار هر گشور استفاده از یکی از دو روش فوق را متناسب با مقتضیات ومصلحتهای خاص خود بر می گزیند ومقررات خاص آن را برای همگان لازم الاتباع می شمارد.

سند اختراع یا گواهی ثبت اختراع:

وقتی که اختراع مطابق قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات در اداره مالیکت صنعتی به ثبت برسد نوشته ای که اداره مزبور دال بر ثبت اختراع به متقاضی یا وکیل قانونی او می دهد ورقه اختراع یا سند ثبت اختراع یا گواهی ثبت اختراع نامیده می شود که وفق قانون ایجاد حقی برای دارنده آن می نماید. ورقه اختراع به هیچ وجه برای قابل استفاده بودن یا جدید بودن و یا حقیقی بودن اختراع سندیت ندارد و همچنین وجود ورقه اختراع دلالت براین نمی کند که تقاضا کننده یا موکل او مخترع واقعی می باشد و یا شرح اختراع یا نقشه های آن صحیح است . ماده 4٠ قانون فوق الذکر مقرر می دارد : هر گونه معامله راجع به ورقه اختراع باید به موجب سند رسمی بعمل آمده و در دفتر ثبت اختراعات نیز ثبت شود. وفق ماده 4٣ قانون مارالذکر مخترع باید هر گونه تغییر در اختراع خود را به ثبت برساند.

اقامه دعوی برای بطلان ورقه ( سند ) اختراع :

ورقه اختراع که در مقام اثبات ثبت اختراع می باشد در اداره مالیکت صنعتی صادر می گردد چنانکه قبلا نیز بیان گردید ورقه اختراع به هیچ وجه سندیت برای قابل استفاده بودن اختراع و یا نو بودن و یا واقع به حقیقت نمی باشد ورقه اختراع دلالت بر این امر دارد که اختراع ادعایی مخترع بدون داشتن سابقه ثبت به ثبت رسیده و چنانچه ادعایی علیه شخص مخترع یا اختراع او وجود دارد باید در محاکم اقامه و رسیدگی شود.

ماده 46 قانون ثبت علایم و اختراعات مقرر می دارد :

رسیدگی به دعاوی حقوی یا جزایی مربوط به اختراع یا علامات تجارتی در محاکم تهران بعمل خواهد آمد اگر چه در مورد دعاوی جزایی جرم در خارج از تهران واقع یا کشف و یا متهم در خارج تهران دستگیر شده باشد که در این موارد تحقیقات مقدماتی در محل وقوع یا کشف جرم یا دستگیری متهم بعمل آمده و دوسیه ( پرونده) برای رسیدگی به محاکم تهران ارجاع می شود . بنابراین قانونگذار مصلحت دانسته که در دعاوی مربوط به اختراع یا علامات تجارتی محاکم تهران صالح به رسیدگی باشند و چنانچه جرم در خارج از حوزه استحفاظی تهران به وقوع پیوسته و یا متهم در خارج از تهران دستگیر شده باشد رسیدگی مقدماتی توسط مراجع قضایی محلی صورت گیرد و پرونده متشکله جهت رسیدگی نهایی و صدور حکم به تهران ارسال شود. اداره کل ثبت شرکتها و مالیکت صنعتی براساس تبصره ماده اول طرح اصلاحی آیین نامه ثبت شرکتها مصوب شهریور ماه ١٣4٠ عنوان شعبه مخصوص دفتر دادگاه شهرستان تهران را برای اجرای مفاد مواد 6و 7 قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات اختصاص داده است مدیر اداره مزبور نسبت به قبول یا رد تقاضانامه های مربوط به ثبت شرکتهای تجارتی و موسسات غیر تجارتی و علائم تجارتی و اختراعات اتخاذ تصمیم نموده و گواهی نامه های ثبت را امضا خواهد کرد ماده 7 قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات مقرر داشته در صورتی که تقاضای ثبت رد شود علل رد باید صریحا ذکر گردد و متقاضی می تواند از تصمیم رد تا ده روز از تاریخ ابلاغ به رئیس محکمه اول ابتدایی تهران شکایت کند.

بنابراین چنانچه تقاضای ثبت اختراع مخترع توسط اداره مالیکت صنعتی رد شود یا مواردی که بعدا ذکر می گردد بعد از ثبت پیش آید اقامه دعوی در خصوص مورد اول ده روز پس از ابلاغ نظریه رد اداره مالکیت صنعتی و در خصوص مورد دوم بمحض اطلاع از موارد سوئ باید نسبت به طرح دعوی در محاکم ذیصلاح قضایی تهران اقدام لازم معمول گردد.

براساس حکم ماده ٣7 قانون ثبت علایم و اختراعات مصوب ١٣١٠ در موارد ذیل هر ذینفعی می تواند به محاکم تهران مراجعه و تقاضای صدور حکم دایر بر بطلان ورقه اختراع را بنماید.

1. وقتی که اختراع جدید نباشد و برای آن ورقه اختراع توسط اداره مالیکت صنعتی صادر شده هر ذینفع از این موضوع می تواند به استناد اینکه اختراع جدید نیست و پس از اثبات آن می تواند تقاضای صدور حکم بطلان ورقه اختراع را بنماید.
2. وقتی که اختراع مربوط به طریقه های علمی محض بوده و عملا قابلیت استفاده در صنعت و کشاورزی را نداشته باشد هر ذینفع می تواند اقامه دعوی نموده و تقاضای بطلان ورقه اختراع را بنماید.
3. وقتی که اختراع به ثبت رسیده پنج سال از تاریخ صدور ورقه اختراع به موقع استفاده عملی گذاشته نشود هر ذینفع می تواند به مراجعه صالحه قضایی مراجعه و ضمن اثبات این امر تقاضای صدور حکم دایر بر بطلان ورقه اختراع به ثبت رسیده را بنمایند.
4. در مبحث اختراعات قابل ثبت دستور ماده ٢٨ قانون ثبت علایم و اختراعات قید شده پس اگر اختراعی مخالف با موارد ماده ٢٨ ثبت شود هر ذینفع می تواند به مراجع صالحه قضایی مراجعه و ضمن اقامه دعوی تقاضای صدور حکم دایر بر بطلان ورقه اختراع بنماید.

انتقال حقوق مکتسبه از ثبت اختراع :

انتقال حقوق مکتسبه از اختراع به دوصورت انتقال اختیاری و انتقال قهری متصور میباشد.

الف: انتقال اختیاری : هر شخصی که اختراعش وفق مقررات قانونی در ایران به ثبت رسیده و ورقه اختراع را تحصیل نموده باشد می تواند با رعایت شرایط مقرر در قانون نسبت به انتقال عین یا منافع وی اجازه استفاده به دیگری اقدام نماید.

ماده 4٠ قانون ثبت علایم و اختراعات مقرر داشته هر گونه معامله راجع به ورقه اختراع باید به موجب سندرسمی بوده و در دفتر ثبت اختراع تحصیل نموده باید هر گونه نقل و انتقال یا اجازه استفاده از اختراع را بموجب سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی انجام و با ارائه سند رسمی به اداره مالیکت صنعتی تقاضای ثبت مفاد نقل و انتقال یا هرگونه واگذاری دیگر را در دفتر ثبت بنماید.

ب: انتقال قهری : در صورتی مالک ورقه اختراع فوت نمایند وراث متوفی نسبت به اخذ ورقه انحصار وراثت از مراجع ذیصلاح اقدام و سپس ورقه مزبور را به اداره مالکیت صنعتی ارائه تا نسبت به ثبت مفاد آن (براساس قانون ارث یا وصیت نامه متوفی ) در دفتر ثبت اختراع اقدام شود.

حق رجوع به اسناد اختراعات ثبت شده : پس از ثبت اختراع بنام متقاضی و صدور ورقه اختراع آگهی اختراع ثبت شده در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران درج خواهد شد و پس از آن هر کس می تواند به اداره مالیکت صنعتی مراجعه و کتبا درخواست ملاحظه اسناد و اوراق و نقشه های مربوط به اختراع را بنماید رئیس اداره مالکیت صنعتی ضمن دستور ثبت درخواست اجازه ملاحظه پرونده اختراع ثبت شده در حضور احدی از کارکنان اداره را صادر خواهد نمود و چنانچه متقاضی نیاز به کپی برابر اصل از اسناد و مدارک و نقشه اختراع داشته باشد باید کتبا تقاضا نموده و ضمن پردخت حقوق دولتی متعلقه کپی درخواست شده توسط اداره تهیه و ضمن اخذ رسید به متقاضی تحویل می گردد . ماده 4٢ قانون ثبت علایم و اختراعات مقرر می دارد مراجعه به کلیه اسنادو اوراق مربوط به ثبت هر اختراع پس از صدرو ورقه اختراع آزاد است و هر کس می تواند از اسنادو اوراق مربوط بورقه اختراع یا معلامت راجعه به آن با تادیه حقی که بموجب نظامنامه معین خواهد شد سواد مصدق تحصیل کند.

الزام به ثبت تغییرات در اختراع ثبت شده :

تغییرات در اختراع باید وفق مقررات با پردخت حقوق دولتی در اداره مالیکت صنعتی به ثبت برسد و مراتب در روزنامه رسمی درج شود هر گونه تغییر یا اضافه یا تکمیلی در مدت اعتبار ورقه اختراعات باید با رعایت شرایط با تسلیم اظهارنامه همراه با توصیف مشروح و نقشه های اختراع بوده و ورقه اختراع تکمیلی صادر گردد ورقه اختراع تکمیلی تابع همان شرایط و مقررات و اعتبار ورقه اختراع اصلی خواهد بود.

تغییرات مربوط به نام و نشانی و تابعیت مخترع نیز باید به ثبت برسد.

چنانچه تغییرات مربوط به اصل اختراع یا مالک یا نام ونشانی و تابعیت مخترع به ثبت نرسد این گونه تغییرات قابلیت استناد و ادعا را در مراجع و محاکم ندارد.

مدارک لازم جهت تقاضای ثبت اختراع :

وفق ماده ٢٢و ٢٣ آیین نامه اجرایی قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات متقاضی ثبت باید مدارک ذیل راتهیه و به اداره مالیکت صنعتی تسلیم نماید.

١– اظهارنامه اختراع ٣ نسخه

اظهارنامه اختراع به فرم مخصوص بوده و جزئ اوراق بهادار می باشد متقاضی بایستی از واحد فروش اوراق بهادار مستقر در اداره کل ثبت شرکتها تهیه و مانند فرم نمونه صفحات بعدی نسبت به تکمیل و امضای آن اقدام نماید.

٢– توصیف مشروح اختراع یا وسیله جدیدی که بررسی آن تقاضا می شود ٣ نسخه . اختراع مورد ادعای مخترع باید بطور کامل شرح داده شود در شرح اختراع باید تمام جنبه های اختراع ادعایی بطور وضوح بیان گردد توصیه می شود در تهیه شرح توصیف اختراع از کاغذهای آ 4 استفاده گردد.

٣– نقشه های اختراع ٣ نسخه

نقشه کامل اختراع باید با مرکب و از روی مقیاس متری تهیه و ذیل نقشه ها توسط متقاضی یا وکیل او امضا و مهر شود وفق ماده ٢7 آیین نامه اجرایی قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات نقشه ها و توصیف مشروح اختراع در روی کاغذی که ٣4 سانتی متر طول و ٢٢ سانتی متر عرض داشته باشد رسم گردد و همچنین برایا نجام امر مذکور فقط از یک روی کاغذ استفاده شود.

4– در صورتی که تقاضانامه توسط وکیل متقاضی تسلیم اداره مالیکت صنعتی شود اصل وکالت نامه یا رونوشت یا فتوکپی برابر اصل شده بایستی ضمیمه اظهارنامه گردد.

5– در صورتی که تقاضای ثبت اختراع از طرف شرکت ثبت شده بعمل آمده باشد یک برگ روزنامه رسمی دال بر مدیریت شرکت بایستی به ضمیمه مدارک تسلیم اداره مالکیت صنعتی شود.

6– فتوکپی شناسنامه مخترع یا مخترعین

7– قبض رسید بانکی حق الثبت اظهارنامه تقاضای ثبت اختراع

روش بررسی تقاضای ثبت اختراع :

هر کدام از ٣ مورد مدارک خواسته شده (اظهارنامه یک برگ شرح و توصیف اختراع و برگ های آن شماره شده باشد یک سری نقشه اختراع در هر چند صفحه که باشد یک سری ) را جداگانه منگنه نموده و به اداره مالکیت صنعتی ارائه شود مسئول مربوط نسبت به بررسی اولیه مدارک اقدام و سپس دستور پرداخت حق الثبت اظهارنامه ثبت اختراع را صادر خواهد نمود وجه مذکور در شعبه بانک ملی مستقر در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تودیع و رسید پرداخت بضمیمه مدارک تسلیم اداره مالکیت صنعتی شود اداره مذکور پس از دریافت اظهارنامه اختراع صحت تشریفات مقدماتی آن را مورد رسیدگی قرار می دهد و پس از وارد نمودن مشخصات مخترع و اختراع در دفتر اظهارنامه نسخه ثانی آن را که دارای همان مشخصات نسخه اصلی است پس از امضا ممهور به مهر ساعتی که دارای ساعت و تاریخ روز ماه سال وصول است نموده و یک نسخه را تسلیم متقاضی می کنند نسخه دیگر در سوابق اظهارنامه ها ضبط و نسخه سوم جهت بررسی به کارشناس ارجاع می گردد کارشناس مربوطه نسبت به بررسی اختراع از جهت سابقه ثبت اقدام و در صورت ملاحظه عدم سابقه ثبت دستور پرداخت حق الثبت اختراع را صادر و مخترع متقاضی یا وکیل او مبلغ معینه در بانک ملی مستقر در سازمان ثبت را تودیع و رسید مربوط را بهمراه یک برگ گواهی نامه ثبت اختراع که از واحد فروش اوراق بهادار مستقر در اداره کل ثبت شرکتها خریداری نموده به همراه یک برگ فتوکپی از آن به اداره مالکیت صنعتی تحویل بدهد مراتب ثبت اختراع بصورت آگهی تهیه شده و جهت درج در روزنامه رسمی تحویل متقاضی یا وکیل او می گردد پس از درج در روزنامه رسمی یک نسخه از روزنامه به اداره ارائه و گواهی نامه ثبت اختراع توسط اداره مزبور کامل شده و یک نسخه از توصیف و نقشه اختراع ضمیمه و قیطان کشی شده و پس از امضای مدیر اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی ممهور به مهر اداره تسلیم متقاضی یا وکیل قانونی او می گردد.

در صورتی که اختراع مورد تایید اداره مالکیت صنعتی قرار نگیرد اداره مزبور نسبت به رد اظهارنامه اختراع اقدام و رد اظهارنامه کتبا به متقاضی یا وکیل قانونی او ابلاغ می شود متقاضی یا وکیل قانونی او می تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ رد اظهارنامه نسبت به تقدیم دادخواست و شکایت از تصمیم اداره مالیکت صنعتی به مراجع ذیصلاح قضایی مستقر در تهران اقدام نماید چنانچه در مدت ده روز از تاریخ ابلاغ تصمیم اداره مالکیت صنعتی نسبت به تقدیم دادخواست اقدام ننماید دیگر ادعایش در مراجع ذیصلاح قضایی مسموع نخواهد بود.

ورقه های اختراع :

ورقه اختراع سندی است که به منظور بهره برداری انحصاری از اختراع برای مدت محدودی به مخترع اعطا می شود تا رقبای وی قادر نباشند از اختراع او برای تهیه و فروش محصولات سو استفاده نمایند.

حق انحصاری استفاده از اختراع زماین به رسمیت شناخته شده و مورد حمایت قرار میگیرد که اختراع مطابق مقررات تودیع و به ثبت رسیده باشد درغیر اینصورت استفاده از اختراع ثبت نشده برای دیگران آزاد تلقی شده و هرکس می تواند از آن برای تولید محصولات خود بهره مند گردد.

ماده ٢6 قانون ثبت علائم واختراعات مقرر میدارد: هر قسم اکتشافات یا اختراع جدید در ضعب مختلفه صنعتی یا فلاحتی به کاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد که بر طبق شرایط و مدت مقرر دراین قانون از اکتشاف یا اختراع خود استفاده نماید. مشروط بر اینکه اکتشاف یا اختراع مزبور مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد. نوشته ای که دراین مورد اداره ثبت اسناد تهران می دهد ورقه اختراع نامیده می شود.

برابر ماده ٣٣ ق.ث.ع.و.ا: مدت اعتبار اختراع به تقاضای مخترع می تواند ١٠ . ١5 یا حداکثر ٢٠ سال باشد. و مدت مزبور صراحتا در ورقه اختراع قید می گردد. در چنین صورتی مخترح یا قائم مقام قانونی او حق انحصاری ساخت یا فروش اعمال یا استفاده از اختراع خود را خواهد داشت.

در حقوق ایران برخلاف حقوق فرانسه به صرف ادعای مخترع اداره ثبت مبادرت به ثبت اختراع مورد ادعای او می نماید وملزم نیست که در این زمینه تحقیقاتی به عمل آورد.

م . ٢7 (ق.ث.ع.و.ا.) می گوید: هرکس مدعی یکی از امور زیر باشد می تواند تقاضای ثبت بنماید :

– ابداع هر محصول صنعتی جدید.

– کشف هر وسیله جدید یا اعمال وسایل موجوده به طریق جدید برای تحصیل یک تنیجه یا محصول صنعتی یا فلاحتی.

ماده ٣6 قانون مزبور در مورد جنبه اعلامی بودن ثبت و عدم نیاز به بررسی صحت ادعای مخترح چنین مقرر می دارد: ورقه اختراع به هیچ وجه برای قابل استفاده بودن و یا جدید بودن ویا حقیقی بودن اختراع سندیت ندارد و همچنین ورقه مزبور به هیچ وجه دلالت بر این نمی کند که تقاضا کننده یا موکل او مخترع واقعی می باشد و یا شرح اختراع یا نقشه های آن صحیح است و اشخاص ذینفع می توانند نسبت به موارد مزبور در محکمه ابتدایی تهران (دادگاه عمومی فعلی) اقامه دعوی کرده و خلاف آن را ثابت نمایند.)

ملاحظه می شود که مواد مذکور ورقه های اختراع ایرانی را از هر لحاظ بی اعتبار ساخته و فقط به زیان دیده حق میدهد که به ثبت اختراع یا اکتشاف اعتراض نموده و تقاضای بطلان و جبران زیان وارده را از فاعل زیان بنماید.